Sławomir Koper - Wielcy zdrajcy. Od Piastów do PRL

Zdrada, czyli świadome zawiedzenie zaufania pokładanego w innej osobie lub instytucji jest zjawiskiem znanym prawdopodobnie każdemu człowiekowi. Bez względu na to czy jest to zdrada partnerska albo małżeńska lub –większego kalibru – zdrada stanu tudzież ojczyzny, boli tak samo mocno i wzbudza podobne emocje. Zdrajcy ponoszą równie srogie konsekwencje jak ci, których owa zdrada dotknęła. Właśnie tą tematyką postanowił zająć się Sławomir Koper w swojej publikacji pod tytułem „Wielcy Zdrajcy. Od Piastów do PRL”. Przybliża on sylwetki postaci historycznych znanych z opisów dziejów Polski, których postępowanie w mniejszym bądź większym stopniu kwalifikuje się do określenia „zdrady”.

Autor już we wstępie swojej książki podkreśla, że dobór postaci jest całkowicie subiektywny. W większości przypadków unika on z resztą jednoznacznego ich opiniowania, podając szczegółowo jedynie okoliczności, które doprowadziły do takiego, a nie innego rozwoju wydarzeń. Nie znaczy to jednak, że autor nie wyraża swoich opinii, zazwyczaj robi to po prostu w sposób subtelny, zgrabnie podejmując polemikę z czytelnikiem a czasem nawet ze sobą. Każdy z rozdziałów opowiada historię innego „zdrajcy” bądź „zdrajczyni”. Niekiedy oczywiście łączą się one, ale Koper skrupulatnie trzyma się chronologii zdarzeń poczynając, jak w tytule, od czasów Piastów do obszernego PRL-u. Jest to ogromna zaleta tej publikacji, gdyż historia ma to do siebie, że łatwo się w niej pogubić lub też stracić wątek, a mnogość nazwisk jaka wiąże się z danymi wydarzeniami historycznymi potrafi czasem przyprawić o ból głowy – jednak czytając „Wielkich Zdrajców” takich negatywnych wrażeń nie doświadczymy.

Oczywistym jest dla mnie fakt, że książka ta nie może być traktowana jako stricte naukowa monografia. Pierwszy argument świadczący o tym to język, jakim posługuje się autor – lekki i swobodny, odbiega dalece od tradycyjnych tekstów podejmujących tematykę historyczną. Drugi, łączący się z powyższym, to styl jakim zabawia czytelników Sławomir Koper. Wszystkie piętnaście opowieści, jakie autor zawarł w książce, można traktować z ogromną dawką swobody. Opisane jak stare gawędy, przywodzą na myśl wysłuchiwane przy ognisku ciekawe historyjki. Jednak oba te argumenty przemawiają na korzyść omawianej przeze mnie lektury. Właśnie dzięki takim tekstom, można w przekonujący sposób zachęcić młodych ludzi do zapoznawania się z historią ponieważ, mimo iż autor faktycznie skupił się tu na kilkunastu mniej lub bardziej znanych postaciach, to jednak dosyć obszernie, choć „w pigułce” opisał tło historyczne zdradzieckich epizodów z ich życia.

Zdecydowanie nie jest to nudny podręcznik szkolny. Okazuje się nawet, że nasza rodzima historia jest niemniej barwna od angielskiej, czy też francuskiej. Jestem przekonana, że nawet zagorzali miłośnicy przeszłości znajdą w tej książce wiele informacji, które nie tylko poszerzą ich wiedzę z zakresu dziejów Polski, ale momentami nawet zaskoczą. Jedną z takich zaskakujących figur może być postać Karoliny Sobańskiej. Ciekawym może także okazać się sposób osądzania przez współczesnych historyków i samego autora postaci Aleksandra Wielopolskiego, czy też „biskupa-zdrajcy”, czyli św. Stanisława.  Koper przybliża całą masę różnych postaci historycznych i choć rozdziały jednoznacznie skupiają się na konkretnych jednostkach to jednak, podczas snucia ich historii pojawia się szereg nazwisk znanych z lekcji w szkole średniej, którym autor stara się nadać konkretny wizerunek względem omawianych zdarzeń.

Wartość tej publikacji podnosi także obszerna bibliografia i mnogość tekstów źródłowych, z których autor korzystał podczas pisania bądź też, które przytacza w rozdziałach. Dzięki temu, czytelnik ma pewność, że książka zawiera tylko sprawdzone i rzetelne informacje. „Wielcy Zdrajcy. Od Piastów do PRL” stanowią doskonałe kompendium wiedzy dotyczące przełomowych wydarzeń oraz postaci ważnych dla Polski na przełomie wieków. Szczerzę przyznaję, że nie trzeba być zapalonym miłośnikiem historii, by dać się urzec tej pozycji literackiej. Nie można nie zauważyć ogromu pracy jaką autor włożył w napisanie tej książki oraz to, jak ogromną wartość historyczną niesie ona ze sobą. Samo wydanie jest także przyjazne czytelnikowi, a to za sprawą przejrzystej czcionki, która nie męczy oczu oraz doskonałemu rozplanowaniu graficznemu jakim posłużyło się wydawnictwo Bellona. 

Jedyne co może razić to okładka, która choć doskonale oddaje charakter publikacji, to jednak nie przykuwa uwagi, a niektórych może nawet odstraszyć od zakupu. Nie mniej jednak książka ta jest godna uwagi i zapewnia nie tylko doskonałą zabawę, ale także zaopatruję w wiedzę, którą powinien posiadać każdy, kto interesuje się choć trochę Polską i jej dziejami.

Ocena: 6/6

Tytuł: Wielcy Zdrajcy. Od Piastów do PRL

Autor: Sławomir Koper

Wydawca: Bellona 2012

Liczba stron: 352

Cena: 35,00 zł

Recenzja ukazała się na portalu HISTORIA.ORG.PL