Simon Sebag Montefiore - Jerozolima.Biografia

Jerozolima – miasto trzech największych monoteistycznych religii świata. Mistyczna i niebiańska Jerozolima, nazywana przez Arabów „Al-kuds” a przez Żydów „Jeruszalem”, jest miastem „po przejściach”. Wielokrotnie burzona i odbudowywana, pielęgnowana przez swoich władców i pielęgnowana, do dziś stanowi jedno z najciekawszych miast Świata. Jej krwawa, acz piękna historia liczy sobie 3 000 lat. Nic więc dziwnego, że znany historyk Simon Sebag Montefiore postanowił podjąć się trudnego zadania spisania jej dziejów.

Autor takich bestsellerowych tytułów, jak „Stalin. Dwór czerwonego cara” czy „Potiomkin. Książę książąt” jest dość dobrze znany polskim czytelnikom. Nie mniej jednak zadanie, które przed sobą postawił mogło się okazać trudne do wykonania. Jerozolima jest miastem-hybrydą, a jej mieszkańcy po dziś dzień dzielą ją na granice żydowską, muzułmańską i chrześcijańską. Tak więc oprócz kontrowersyjnego tła politycznego, miasto to generuje ogromne pokłady emocji. Montefiore chciał uniknąć jednostronnego obrazu Jerozolimy i udało mu się to. Stworzył piękną i niejednoznaczną biografię miasta żyjącego własnym życiem – miasta-organizmu.

Na dużą uwagę zasługuje fakt, że autor postanowił zarysować dzieje Jerozolimy poprzez losy jej władców i mieszkańców, choć tym pierwszym poświęcił dużo większą część swej uwagi. Autor nakreśla wizję Jerozolimy z wielu punktów widzenia, przez co pojawiają się tutaj ważne postaci w dziejach nie tylko tego miasta, ale całego świata. Są to między innymi: Król Salomon, Jezus, Lawrence z Arabii, Churchill. Opisuje on historię tego niezwykłego miasta od czasów dawidowych do konfliktu izraelsko-arabskiego, który determinuje obecną sytuację Jerozolimy. Stąd wynika celowe unikanie szczegółowego opisu ostatnich pięćdziesięciu lat jej istnienia. Książka podzielona jest na dziewięć chronologicznie ułożonych części, w których Montefiore spisuje przystępnym językiem lata pełne wojen, tortur, przepychu i konfliktów religijnych. Jedynie prolog i epilog, zdawały się nie pasować do treści tej biografii. Nie mniej jednak te 700 pięknie oprawionych stron jest warte uwagi.

Autor dosyć płynnie przechodzi z rozdziału w rozdział przenosząc niektóre informacje i tym samym zachowując płynność chronologiczną między opisywanymi wydarzeniami. „Jerozolima. Biografia” jest książką, której nie da się przeczytać za jednym zamachem. Ogromna ilość wiedzy, jaką autor zebrał w jednej książce, po prostu w pewnym momencie zaczyna się mylić. Jednak wyżej wspomniany zabieg i swoista płynność narracji, pomaga w bardzo szybki sposób odnaleźć się w historii Jerozolimy. Umiejętny przekaz zdobytej wiedzy jest zadaniem bardzo trudnym, jednak Montefiore wyszedł z tego obronną ręką. Opowiada historię, dalece odbiegając od akademickiego sposobu przekazu.

Pomimo wyżej wspomnianych umiejętności jakimi wykazał się autor, książkę trudno będzie zrozumieć tym, którzy nie mają pojęcia o trzech podstawowych religiach. Takim czytelnikom, książka ta może się wydawać zbyt skomplikowana i mało interesująca. Z racji tego, że religia w Jerozolimie stanowi bardzo ważny element, przez jej pryzmat opowiedziana została większa część historii tego niebiańskiego miasta.

Ogromnie atrakcyjne dla czytelnika może być zamieszczenie dosyć dużej ilości zdjęć, map i grafik, które mają pogłębić wiedzę zawartą w tej pozycji literackiej. Autor pokusił się nawet o umieszczenie w niej drzew genealogicznych władców jerozolimskich. Ogromna masa ciekawostek zawarta w przypisach sprawia, że książka ta staje się doskonałym przykładem zabawy z konwencją gatunkową – ponieważ, choć jest to pełnoprawna książka historyczna, to jednak sposób opisywania przez autora wydarzeń sprawia, że pozycję tą możemy odbierać chociażby jako widowiskową powieść historyczno-kryminalną.

Nowe dzieło Montefiore zasługuje na uwagę z jeszcze jednego względu. Autor posiłkuje się nieznanymi wcześniej dokumentami i archiwami, dzięki czemu historie przez niego przedstawiane nabierają nowego wymiaru. Badacz poszerza znaną na temat Jerozolimy wiedzę zgrabnie wplatając w nią ogromną ilość informacji, które nigdy wcześniej nie miały możliwości trafić do czytelników. Pozycję polecam więc nie tylko tym, którzy interesują się historią Jerozolimy, ale także wszystkim, których zastanawia, czemu miasto to wśród milionów wzbudza tak wiele emocji i kontrowersji.

Biografia Jerozolimy jest także w ogromnej części historią współczesnego świata, gdyż to właśnie w tym mieście kształtowały się losy trzech najważniejszych religii monoteistycznych. Monografia spisana przez Montefiore jest pozycją literacką obok której nie można przejść obojętnie. Książka jest pięknie wydana i zawiera masę rzetelnych informacji a przy tym pozostaje wolna od uprzedzeń i kreśli różnorodny obraz tego miasta, w sposób bardzo taktowny i subtelny.

Na plus:

+ przystępny język

+ płynne przejścia między rozdziałami

+ przedstawienie obszernej i rzetelnej (popartej źródłami) wiedzy

+ interesujący temat

+ chronologiczne uporządkowanie części książki

+ spora ilość ciekawostek, ilustracji, grafik itd.

+ twarda okładka

+ dobra jakość papieru

+ taktowne podejście do tematu konfliktu religijnego

Na minus:

- papierowa obwoluta na twardej okładce (ta pierwsza szybko się niszczy)

- prolog burzący chronologiczne uporządkowanie części książki

- kilka błędów językowych

Ocena: 5/6

Tytuł: Jerozolima. Biografia

Autor: Simon Sebag Montefiore

Wydawca: Magnum 2011

Ilość stron: 704

Cena: 78,00 zł

Recenzja ukazała się na portalu HISTORIA.ORG.PL