Orlando Figes - Szepty. Życie w stalinowskiej Rosji

Orlando Figes to autor, który niewątpliwie imponuje wszechstronną wiedzą oraz posiada niezwykły talent literacki, co z pewnością mogą potwierdzić czytelnicy, którzy poznali takie jego książki, jak Taniec Nataszy. Z dziejów kultury rosyjskiej czy też Poślij chociaż słowo. Opowieść o miłości i przetrwaniu w Gułagu. Tych, którzy znają jego twórczość nie trzeba będzie zachęcać do sięgnięcia po kolejne dzieło brytyjskiego historyka, natomiast reszta, która jeszcze nie zna tego autora spokojnie może zacząć przygodę z historią od książki Szepty. Życie w stalinowskiej Rosji.

Szepty stanowią opowieść o losach Rosjan urodzonych między rokiem 1917 a 1925 a także kolejnych pokoleń, które dotknął fenomen stalinizmu. Oprócz historii na temat rozwoju wielkiego terroru w Rosji, wraz z ukazaniem wszelkich aspektów i konsekwencji ekonomicznych i politycznych, jakie niosły ze sobą zmiany systemu, autor nie omieszkał umieścić w treści książki pierwiastka ludzkiego. Dopuścił do głosu milczących przez lata naocznych świadków okrucieństw stalinowskich, gdyż wiedział, że rosyjskie archiwa państwowe nie będą dla niego rzetelnym źródłem informacji. Trzeba przyznać, że osadzenie osi Szeptów na wspomnieniach osób, które wychowały się i przeżyły system totalitarny, podniosło wartość książki. Dzięki takiemu zabiegowi stanowi ona doskonałą lekturę tak dla historyków, jak i historycznych laików. Warto też wspomnieć, że choć książka zawiera ogromną liczbę informacji stanowiących tzw. suche fakty to Figes przedstawia je w sposób barwny i szalenie przystępny, co w związku z wyżej wymienionymi atutami merytorycznymi składa się na tak dobry odbiór Szeptów.

Atutem książki jest dla mnie ograniczenie biografii wielkiego rosyjskiego wodza. Owszem, jego obecność jest wyraźna na kartach lektury, jednak została ona ograniczona. Dzięki temu nie przytłacza historii codziennego życia zwykłych ludzi, a było ono niesamowicie trudne. Ówczesną rzeczywistość wypełniały rozstania i powroty; lęk i strach, nawet przed bliskimi oraz powszechna bieda i ciasnota. Co ciekawe cały ten system, choć mocno nastawiony na produkcję podobnych sobie jednostek, generował w ludziach skrajne postawy – jedni godzili się z losem; drudzy święcie ufali rządzącemu i wierzyli, że wszelkie poświęcenia na rzecz państwa są niezbędne; a jeszcze inni próbowali radzić sobie w tej nieprzyjaznej rzeczywistości. Jedną cechą łączącą ich wszystkich było to, że nauczyli się szeptać.

Książka podzielona została na dziewięć rozdziałów omawiających poszczególne okresy stalinowskiej władzy. Autor przybliża więc sylwetki i życie osób urodzonych na początku zmian systemu w Rosji a następnie przechodzi do opisów losów ich dzieci i wnuków. Tak szeroki przekrój pozwala czytelnikom zauważyć wszelkie, nawet te najdrobniejsze, zmiany jakie następowały w społeczeństwach na przełomach lat. Wszystko to składa się na niesamowicie pasjonującą lekturę, którą czyta się z zapartym tchem. Szepty pozwalają zrozumieć obecny wizerunek Rosji oraz wszystkich ludzi, którzy zostali zarażeni pierwiastkiem komunizmu.

Łącząc w sobie cechy wciągającej i trzymającej w napięciu lektury z bogatym w informacje i rzetelnym merytorycznie wykładem naukowym, książka Orlando Figes’a jest jedną z lepszych na polskim rynku literackim. Polecam!

Ocena: 6/6

Na plus:

- ciekawe podejście do tematu

- ogromna baza tekstów źródłowych/wywiadów itp.

- przekrój pokoleniowy na przełomie lat

- ukazanie różnych punktów widzenia

- przystępny język

- połączenie przystępności literatury popularnonaukowej z rzetelnością naukowej

- ciekawa okładka, dobra korekta i skład

Na minus:

- brak

Autor: Orlando Figes

Tytuł: Szepty. Życie w stalinowskiej Rosji

Liczba stron: 610

Wydawnictwo: Magnum 2010

Cena: 45,00 zł