Brigitte Hanmann - Wiedeń Hitlera. Lata nauki pewnego dyktatora

Nazwisko Hitler jest kojarzone praktycznie w każdym miejscu kuli ziemskiej. I choć Adolf Hitler był jednym z największych zbrodniarzy w dziejach historii (oraz jednym z najsłynniejszych Niemców) to jego młodość wciąż owiana jest tajemnicą i ciągle pojawiają się na jej temat sprzeczne opinie. W czasach jego triumfu powstała niezliczona ilość mniej lub bardziej zakłamanych biografii, niemniej nie można nie zauważyć, iż sam zainteresowany dosyć mocno skrywał swoją przeszłość, lub też próbował kreować ją sam, podając do opinii publicznej odpowiednio spreparowane informacje. Zagadkę czasów wczesnej młodości Hitlera spróbowała rozwikłać Brigitte Hamann w książce Wiedeń Hitlera. Lata nauki pewnego dyktatora Tytuł ten stanowi pierwsze kompletne, poprawione i uzupełnione wydanie książki z roku 1999.

Na wstępie warto podkreślić, że Wiedeń Hitlera nie jest stricte biografią byłego Fuhrera Niemiec. Historia młodości Hitlera jest kreślona na barwnym i panoramicznym tle wielonarodowego Państwa jakim na początku XX wieku była Austria. Można nawet napisać, że to właśnie Austria wraz ze swoją stolicą Wiedniem stanowi oś i pierwszoosobowego bohatera tej interesującej książki. Tytułowe miasto, w którym Hitler przebywał przez kilka lat odcisnęło na nim ogromne piętno i ukształtowało jego poglądy polityczne oraz osobiste. Autorka przeplata anegdoty i informacje z życia młodego Adolfa z opisami sytuacji politycznej Austrii, życia codziennego w Wiedniu oraz innych społecznych aspektów. I o ile wszelkie fakty z życia w XX wiecznej Austrii są poparte tekstami źródłowymi, o tyle w związku z niektórymi etapami pobytu Hitlera w Wiedniu Brigitte Hamann snuje zwykłe przypuszczenia, gdyż brak na ten temat jakichkolwiek informacji w dostępnych źródłach historycznych. Przez wzgląd na to oraz na przystępny i lekki język tekstu jestem skłonna powiedzieć, że książka jest publikacją popularnonaukową a nie czysto naukową. Warto jednak zwrócić uwagę na dygresje, które autorka popełniła względem poprzedniego wydania książki, znajdziemy tu m.in. rozdział o przodkach Hitlera czy też rozwinięcie relacji z czasów jego pobytu w domu dla mężczyzn.

Ogromnie wartościowe są rozdziały, w których autorka obala pewne utrwalone w powszechnej opinii mity i legendy na temat Hitlera lub też po prostu niewyjaśnione do tej pory kwestie z jego życia jak np. jego pochodzenie, posiłkując się przy tym relacjami naocznych światków lub też wiarygodnymi publikacjami. Odsyłając tym samym do lamusa Main Kampf, czyli jedyną uznaną przez Hitlera, gdyż przez niego napisaną, biografię. W niektórych rozdziałach autorka przytacza wiele różnych opinii na temat jednego zdarzenia, pozwalając czytelnikom na własną interpretację. Z reguły jednak stara się jasno określić własne zdanie na dany temat.

Wiedeń Hitlera to książka wieloaspektowa. Autorka nie ogranicza się i omawia w rozdziałach także architekturę, muzykę czy też obyczajowość wiedeńską. Jednak ten obszerny zakres informacji, które chce  przekazać ma też swoje wady. Jedną z nich jest chaos, jaki niekiedy wkrada się w treści. Choć książka jest podzielona na rozdziały w sposób logiczny i czytelny to jednak Hamann powraca do tych samych tematów w różnych rozdziałach, co generuje wrażenie powtarzania informacji. Niekiedy zbyt głęboko rozwija pewne myśli całkowicie odchodząc od głównego tematu – nie sprzyja to zapamiętywaniu przeczytanych treści.

Pomimo wyżej wymienionych uwag, książka ta stanowi naprawdę wciągającą lekturę. Choć może nie zaspokoić w pełni oczekiwań czytelników nastawionych na prześledzenie losów Hitlera od dzieciństwa do dwudziestego czwartego roku życia, kiedy to wyjechał do Monachium. Z pewnością jednak będzie ona doskonała dla tych miłośników historii, którzy nie posiadają sprecyzowanego zakresu zainteresowań. Bogaty przekrój przez wszystkie warstwy społeczne Austrii; szeroka tematyka, poparta dużą liczbą tekstów źródłowych; przypisy, które ułatwiają rozszyfrowanie nieznanych nazw i określeń; oraz precyzyjne spięcie tego wszystkiego literacką klamrą z pokrętnymi i niezwykle zaskakującymi losami Adolfa Hitlera, sprawia że lektura ta stanowi nie tylko ucztę dla umysłu ale także historyczną gratkę dla wszystkich dociekliwych.

Na plus:

- szeroki zakres informacji i tematów

- dodanie „dygresji”

- przedstawienie sylwetki młodego Hitlera na bardzo rozbudowanym tle Wiednia i Austrii

- wyczerpanie tematu

- wiarygodność

- obalenie mitów na temat Hitlera

- pokazanie postaci Hitlera z innego niż dotychczas znany, punktu widzenia

- dobrze prezentująca się, trwała okładka

Na minus:

- niektóre zdjęcia są niewyraźne (publikacja nie straciłaby na wartości gdyby je pominąć)

- delikatny chaos w treści

Ocena: 5/6

Autor: Brigitte Hamann

Tytuł: Wiedeń Hitlera. Lata nauki pewnego dyktatora

Wydanie: II

Liczba stron: 586

Wydawnictwo: Rebis 2013