Vaddey Ratner - W cieniu drzewa banianu

Kambodża, państwo leżące w południowo-wschodniej Azji, graniczące z Tajlandią, Laosem i Wietnamem. Ta przepiękna i egzotyczna kraina stanowi archeologiczną perłę Indochin i chociaż może poszczycić się bogatą i długą historią, to wciąż dla wielu stanowi zagadkę. Dziś Państwo to stanowi jeden z najuboższych krajów kontynentu, jednak pozostałości jego starożytnej kultury nadal mogą konkurować ze spuścizną rzymską i grecką. Historia tego kraju posiada jednak czarną plamę w dziejach. Są to czasy Demokratycznej Kampuczy, kiedy państwem kambodżańskim rządzili Czerwoni Khamerowie. Był to okres ludobójstwa, tyranii i terroru, zaprzepaszczania idei, oraz bezsensownej polityki. Te krwawe rządy trwały od 1975 do 1979 roku i doprowadziły do wyludnienia niemal całego kraju. Choć na lekcjach historii nie mówi się o tych wydarzeniach wcale to jednak warto poznać dzieje rewolucji kambodżańskiej, po to by móc sięgnąć po przepiękną, barwną i wzruszającą powieść Vaddey Ratner pod tytułem „W cieniu drzewa banianu”.

Księżniczka Raami miała zaledwie siedem lat kiedy w kraju jej pochodzenia – Kambodży wybuchła rewolucja, która na zawsze odmieniła jej małoletni umysł i wpłynęła na losy jej najbliższych. Z racji tego, że należeli oni do rodziny królewskiej, przewrót w kraju stanowił dla nich podwójne zagrożenie. Opowieść snuta jest w piękny poetycki sposób i ukazuję wojnę widzianą oczami dziecka. Dziecka, które brutalnie i bezpośrednio zostało wciągnięte w bezsensowny i okrutny świat dorosłych.

Jak twierdzi sama autorka, historia małej Raami, jest w gruncie rzeczy jej własną. Vaddey Ratner miała pięć lat kiedy w Kambodży nastał reżim Czerwonych Khamerów. Przeżyła wszystkie jego okrucieństwa po to by opowiedzieć o nich całemu światu.

„Niniejsza opowieść zrodziła się z potrzeby nadania głosu Jego (jej ojca)[1] pamięci oraz pamięci wszystkich, którzy zostali uciszeni”[2]

Cytat ten doskonale oddaje treść powieści. Choć narratorem jest mała dziewczynka to bohaterem wydarzeń jest cały naród – biedni i bogaci; wszyscy ci, których spotkał taki sam los; ci, którzy stracili najbliższych, dom, lub swoje życie.

Powieść jest pełna dojrzałych refleksji, co wskazuje na fakt, że choć historia opowiadana jest z punktu widzenia dziecka to jednak bohaterka snuje ją z perspektywy czasu. Mieszanie się stricte dziecięcej logiki – prostych pytań i jeszcze prostszych odpowiedzi – z głębią i zrozumieniem, na które stać tylko osobę dorosłą sprawia, że powieść balansuje na granicy magicznej, choć tragicznej baśni i surowej biografii. Autorka korzysta z barwnych opisów, a lirykę przeplata z poezją oraz legendami wywodzącymi się z kambodżańskiej kultury. Wszystko to sprawia, że opowieść małej Raami nabiera nowego znaczenia i jest nie tylko historią dziejów Kambodży, ale także przypowieścią o dojrzewaniu. W przepiękny i wzruszający sposób ukazany jest tu proces żegnania się małego człowieka z dzieciństwem i jego beztroską.

Bohaterowie książki „W cieniu drzewa banianu” to postaci z krwi i kości, odczuwający autentyczny lęk. Towarzyszymy im przez całą drogę udręki, poprzez cierpienia, głód, rozpacz, aż do ostatecznej utraty nadziei. Malutka Raami wzbudza wiele sympatii, jednak główną oś tej książki stanowi papa, czyli ojciec dziewczynki. Mężczyzna inteligentny, wrażliwy, charakteryzujący się odwagą i kojarzący się z bezpieczeństwem. Mimo iż bohater ten jest drugoplanowy, nie da się ukryć jego ogromnego wpływu na bohaterów i samą treść książki.

Nie sposób także nie zauważyć, że historia opowiedziana w lekturze „W cieniu…” przypomina te zasłyszane z czasów drugiej wojny światowej. Ludzie pracujący w koszmarnych warunkach, umierający z głodu, zabijani, bestialstwo „tej drugiej strony”. Miłośnicy wojennych historii z tamtego okresu powinni więc czuć zaspokojenie po lekturze tej pozycji, która choć w sposób bardziej egzotyczny opowiada o takim samym rodzaju krzywd.

Powieść tą zdecydowanie polecam tym, którzy posiadają w sobie ogromne pokłady empatii, są wrażliwi i nie wstydzą się wzruszać. Jest to opowieść o wojnie, jednak nie skłamię jeśli przyznam, że trafi ona zarówno do mężczyzn, jak i kobiet. Każda z płci znajdzie w niej coś dla siebie. Wszyscy, którzy poszukują przejmującej historii o ludzkich losach powinni sięgnąć po „W cieniu drzewa banianu”.

Moja ocena: 6/6

Tytuł: W cieniu drzewa banianu

Autor: Vaddey Ratner

Ilość stron: 408

Wydawnictwo: Prószyński i S-ka 2012

Cena: 34,00 zł

---

[1] Przypis autorki recenzji

[2] Vaddey Ratner, „W cieniu drzewa banianu”, wyd. Prószyński i S-ka, warszawa 2012

Recenzja ukazała się na blogu NASZERECENZJE.