Piotr Jezierski - Siła strachu. Wpływ Apokalipsy i lęków zimnowojennych na wybrane nurty kultury popularnej

Apokalipsa wydaje się być tematem wciąż pozostającym na czasie. Od wieków lęki o nadejście kresu ludzkości towarzyszą tak naszym przodkom, jak i nam. Nie ważne, czy stan napięcia spowodowany jest kataklizmem naturalnym, czy też niebezpieczeństwem spowodowanym wizją działań wojennych, ludzkie reakcje pozostają podobne. Być może właśnie dzięki temu apokaliptyczne i postapokaliptyczne wizje niepostrzeżenie wkradły się do popkultury. By oswajać nasze lęki nauczyliśmy się wykorzystywać cały ten strach i trwogę, jaką wywołują, w celach rozrywkowych. Jednak jak się okazuje lęki zimnowojenne i apokaliptyczne zdołały tak dalece wniknąć w nasze umysły dlatego, że są głęboko zakorzenione w naszej kulturze. Począwszy od religii, przez politykę idąc a na technologii kończąc. Innymi słowy świat przerasta ludzi i właśnie o tym pragnie czytelnikom opowiedzieć kulturoznawca i dziennikarz Piotr Jezierski w swoim eseju zatytułowanym Siła strachu.

Celem autora jest przybliżenie nam całej popkulturalnej otoczki, która obrosła wokół tematyki apokaliptycznej. Wymienia on szereg tytułów filmów, książek i gier w jakich występują motywy apokaliptyczne, postapokaliptyczne i zimnowojenne. Jednak w swoich rozważaniach autor posuwa się nieco dalej, dając czytelnikom wyraźnie nakreślone kulturowe źródła wyżej wymienionych motywów. Dużą część jego pracy zajmuje tematyka apokalipsy religijnej, jednak nie ogranicza się tylko do tej znanej z kultu chrześcijańskiego. Porównuje on wizje apokalipsy wywodzące się z różnych wierzeń. Następnie skupia się na politycznych aspektach zimnej wojny, aż ostatecznie dochodzi do tematu postępu technologicznego i spekulacji na temat jego konsekwencji nie tylko dla współcześnie żyjących cywilizacji, ale także dla naszych potomków. Książka jest przepełniona kulturoznawczymi teoriami, które choć przedstawione przystępnym językiem, mogą sprawiać problemy czytelnikom niezaznajomionym, z chociażby podstawową wiedzą z zakresu teorii kultury. Jeśli więc nazwiska takie jak Baudrillard czy Comte, są komuś zupełnie obce, a na dodatek ten ktoś wcale nie chce zapoznawać się z filozofią tych myślicieli, to nie polecam sięgać po tę pozycję. Siła strachu jest jednak doskonała dla wszystkich odbiorców dopiero wkraczających na drogę nauk o kulturze oraz wszystkich chcących poszerzać swoją wiedzę.

Temat postapokalipsy i apokalipsy jest tu ujęty w sposób bardzo subtelny. Książce daleko do naukowego fantazjowania. Autor skupił się raczej na zebraniu wszystkich wyraźnie widocznych w naszym codziennym życiu wpływów apokaliptycznych i zimnowojennych. Wszelkie swoje teorie poparł całkiem sporą ilością materiałów źródłowych, a w przypisach zawarł wiele ciekawostek. Książka, jak już wspomniałam, zawiera dużą ilość tytułów, do których odnosi się autor rozważając temat końca świata. Mamy tutaj odwołania do bardziej (28 Dni później, Terminator, Matrix, Ghost in the Shell, Delicatessen) lub mniej (Gladiatorzy z Teksasu roku 2020, Jeremiah, Golem, Ostatnia fala) znanych produkcji filmowych, czy też literackich (Blade runner, Deus Irae, Amerykańscy bogowie, Świat na krawędzi).

Piotr Jezierski posiada ogromna wiedzę w tym temacie i wyraźnie da się odczuć, że jest jego pasjonatem. Kwestią sporną pozostaje fakt, czy wszyscy czytelnicy poprą wszelkie teorie, które autor wysnuwa w swym eseju. Jednak, nawet jeśli nie wszystko, co Jezierski zawarł w swojej książce, przypadnie do gustu jej odbiorcom, to z całą pewnością praca ta daje wyśmienite podstawy do podjęcia dyskusji, tak z autorem jak i z innymi adresatami Siły strachu.

Być może Piotr Jezierski nie wyczerpał całkowicie tematu wpływu apokalipsy i lęków zimnowojennych na wybrane nurty kultury popularnej, jednak zakreślił pewien bardzo solidny zakres wiedzy z tego tematu i rozwinął go w sposób wystarczający i bardzo przystępny. Być może redakcja wydawnictwa dopuściła do druku książkę, której treść zawiera kilka błędów ortograficznych, ale mimo wszystko książka ta jest wydana w sposób wyważony, bez zbędnej pompy. W tej pozycji literackiej naprawdę najważniejsza jest treść, a nie to w jakie szaty zostanie ona ubrana, dlatego też wszystkim z całego serca polecam tę książkę ponieważ, choć nie możecie się po niej spodziewać przedstawienia fantastycznych wizji świata i nie przeniesie was ona w inne wymiary lub czasy, to jednak jest to rzetelna, bardzo ciekawa i przystępna praca na temat otaczającego nas świata.

Siła strachu to książka, która wypełnia pewną naukową pustkę na polskim rynku. A od Piotra Jezierskiego wielu felietonistów mogłoby się uczyć swobody języka. Dzięki temu treść książki wypełnia lukę w wiedzy z zakresu teorii kultury, dostarcza ciekawostek i poszerza informacje na temat wizerunku i symboliki apokalipsy, postapokalipsy, zimnej wojny i postnuklearnego świata w różnych elementach popkultury; a przede wszystkim zapewnia kilka doskonale spędzonych godzin nad świeżą i nowoczesną lekturą.

Ocena: 5/6

Tytuł: Siła strachu

Autor: Piotr Jezierski

Ilość stron: 228

Wydawnictwo: Katedra 2012

Cena: 30,00 zł

Recenzja ukazała się na portalu KOSTNICA.